दल, दलाली र देश !

नारायणप्रसाद पौडेल

उत्तरी छिमे की मित्रराष्ट्र चीनले  ने पालको  पारवहन सुविधाका लागि सबै  बन्दरगाह प्रयो ग गर्न दिने  सहमति जनाएछ । खुशीकै  विषय हो  यो  । अनि भारतले  पनि रक्सौ लबाट काठमाडांै सम्म रे ल पु¥याइदिने  भएकै  छ । कम खुशीको  विषय है न यो  पनि । काठमाडांै मा रे ल चीन सरकारले  पनि पु¥याइदिने  चर्चा चल्न छाडे को  छै न । भारत र चीनका रे लको  प्रतिस् पर्धात्मक रे ला, जहिले  हो ला हो ला । तर ने पालीले  नबुझे को  कुराचाहि“ के  रह्यो  भने  त्यत्रो  सुविधा दिन तयार, त्यति ठूला मनकारी र दयालु दे शले  दुईवटा साना सहुलियत दिन किन नसके का हो लान् ?

भो लिका कुरा भो लि नै  गरे र तातो पानी नाका मात्रै  खो ली दिन चीन आजै  तयार भएदे खि ने पालका तत्कालका सानातिना समस् या त समाधान हुन्थे  । सबै  दिन तयार भएको  भारतले  चाहि“ अभिन्न मित्रदे श भन्ने , राम–सीताका पालादे खिको  सम्बन्ध हो , गौ तम बुद्धका पालामा अझ फराकिलो  भयो  भने र पौ राणिक कहानी पनि कहने , तर ने पालका बै ंक तथा ने पालीका घरमा रहे का हजार र पँचसयका नो ट चाहि नसाटिदिने  † के  चाला हो  यो  ? अहिले  दुःख दिएर नातिका पालामा रे ल पु¥याइदिन्छौ ं, अनि सुख भो गौ ला भन्दा हामीले  चाहिहो , हो  हजुर भन्दै  ताली पड्काएर जयजयकार गर्नुपनेर्  ? वाह रे  ने पालीपन र मन † जलस्रो तमा संसारको  दो स्रो  धनी भनिएको  यो  दे शले  संसारकै  महंगो  मूल्यमा त्यही भारत स“ग बिजुली किने र बत्ती बाल्नु परे को  छ । २४ घण्टामा १२ घण्टा विद्युत आपूर्ति हुन नसके  पनि लो डसे डिङ्गमुक्त भने र घो षणा गरिएको  छ । अलिकति सप्लाई बढी भए विद्युत भार थाम्न नसके र पो लै पिच्छे का ट्रान्सफर्मर पड्के र बिजो ग छ । अलि ते ज हावा चल्दा, आधी र हुरी आउदा, पानी पर्दा बिजुली बाल्न नपाइनु सामान्य मानिन्छ । अनि यस् तो  दे शले  बंगलादे शलाई वार्षिक रुपमा नौ हजार मे गावाट विजुली बे च्ने  सहमति गनेर्  † नियमितरुपमा डे ढ हजार मे गावाट विद्युत उत्पादन गर्न नसके र आफै लाई चाहिने  बिजुली भारतबाट खरीद गरे को  दे शले  वार्षिक नौ हजार मे गावाट बिजुली बे च्ने भन्दा पत्याउने  पनि उस् तै  † अजब ने पालको  गजब व्यवहार र कारो वार भने को  यही हो ला !

साढे  दुईदशक अगाडि महाकाली सन्धिलाई संसदबाट अनुमो दन गराउ“दा पनि यो  दे शले  वार्षिक रुपमा एक खर्ब २० अर्ब आम्दानी गर्ने  गफ बा“ड्दा पत्याइएकै  थियो  । जे  भयो , भएको  छ, सो  जगजाहे रै  छ । पश्चिमबाट सूर्य उदाएकै  छ । अब पनि नपत्याउनुपनेर्  कारणचाहि“ छै न । पत्याउ“ र मनको  लड्डू घ्यूसित खाउ“ मज्जै ले  । तीजको  बे ला पनि हो  नि यो  † जनतास“ग कर उठाएर कार चढ्न र दर खान कत्ति डर नमान्ने  सरकार भएको  मुलुकमा अविश्वास नै  विश्वासमा परिणत भइसके को  छ । भ्रष्टाचार र दुष्टाचार नै  शिष्टाचार बनिसके को  छ । जे  गरे  नि जसो  भने  नि हुन्छ । पत्याइन्छ । दुईतिहाई बहुमतको  सरकारले  गर्न नसके , अरुले  त झन् ऑटै  गदैर् नन् नि † हुन्छ, हुन्छ, अवश्य पूरा हुन्छ । एक हजार किलो मिटरको  से रो फे रो मा रहे का कलकत्ता र विशाखापटनम्को  विकल्प सिगात्से बाट चारहजार किलो मिटरको  दूरीमा रहे का बन्दरगाहलाई सहज बनाएर । अन्तरीक्षमा अधिकार जमाउने  जमानामा त्यति टाढा भन्न नमिले  पनि हाम्रो जस् तो  सरकार, संस् कार, कार्यशै लीले  त्यहा“सम्म पुगे र से वा लिन र दिन कति वर्ष लाग्ला, कुर्नु पर्ला भन्ने  विषय विज्ञ पाठकहरुले  आफै  अनुमान गर्नसक्नु हुन्छ, हनुमानहरुले  जे  सो चे  पनि ।
यस् तै  पत्याइने  कुरा धे रै  भएकै ले  ट्वीटरमा पनि व्यङ्ग्यात्मक टिप्पणी आए– भारतको  रे ल चो भारसम्म आउने  र चीनको  टो खासम्म † भने पछि चो भारदे खि टो खासम्म हामी आफै ले  बनाउनु पनेर्  भो  † समस् या ††’ मधुरमण आचार्यले  टाउकामै  ट्वाक्क हाने र टुटुल्को  उठाउने  खालको  टिप्पणी गरे छन् । बुझ्ने का लागि काफी छ ।

अहिले को  हाम्रो  समस् या रे लको  र पानी जहाजको  हु“दै है न । पुरानै  तरीकाले  तातो पानी नाकाबाट सामान आयात–निर्यात गर्न पाइयो स् । त्यत्ति मात्रै  गरिदिए पनि ठूलो  गुन गरे को  हुन्छ, पुग्छ, मानिन्छ, ठानिन्छ । अनि भारतले  ने पालीकहा“ रहे का रुपै या“ साटिदिएर, सबै  सिमानामा अनावश्यक दुःख मात्र नदिए पनि ने पालीको  मन फे रिन्छ । यति साना र सम्भव कामचाहि“ पटक्कै  नगरिदिने , रो क्ने  अनि ठूला आश्वासन दिएर सलामी लिने  ? हु‘“दै  भएन यो  त । मरे पछि स् वर्गजाने  सपना दे खाएर जीवितहरुका जीवनलाई नरक बनाइदिने हरु र हाम्रा दुबै  छिमे की मित्रराष्ट्रमा के  अन्तर रह्यो  भने र कसै ले  सो धे मा के  जवाफ दिने  हो ला ह“ ? भारतले  धे रै  बो ले र बिगार्छ र चीनले  बो ल्दै  नबो ले र, चुप लागे रै  लतार्छ भन्ने  कुरा बिसेर् जस् तो  छ । ने पालका विकास निर्माणका परियो जनामा पहिले  भारतले  हकारे र कब्जा जमाएर काम नगरी जाम बनाएर राख्थ्यो , छकाउ“थ्यो  र थकाउ“थ्यो  । अहिले  चीन पनि थपिएर त्यही गदैर् छ फकाई फकाई । ने पालका ठूला लगानीका र दीर्घकालीन महत्वका परियो जनाहरु भारतबाट खो से र चीनका हातमा सुम्पने  र चीनबाट ताने र भारतका पाउमा दक्षिणा चढाउने हरुले  दुबै  उस् तै  हुन् भन्ने  कुरा कहिले  बुझ्लान् ?

दशै ं आउन थाल्यो  । प्रदे शिएका ने पालीहरु घर फर्कदा भारतीय सिमानामा जति लुटिन्छन्, ठगिन्छन्, त्यो  दे ख्दा मन रुन्छ धे रै को  । हाम्रा सरकारका मन्त्रीहरु नै , सादा पो शाकमा गएर, नचिनिने  भएर, झिटी–गुन्टा लिएर आउन् र हे रुन् । सहन सकिने  सीमाभित्रका हु‘“दै नन् भारतीय ज्यादती । गुण्डा र पके टमारको  कुरा है न यो  । भारतीय कष्टम र पुलिसले  पारितिर ने पाली लाहुरे माथि गरे का दुव्र्यबहार र अत्याचार वारिका ने पाली पुलिसले  टुलुटुलु हे रे र बस् न बाध्य छन् । कति खिन्न हु“दो  हो  तिनीहरुको  मन ? ने पालमै  उत्पादित अदुवा, अलै ची, अम्लिसो  र चिया निकासी रो के र सताउने  भारतले  आफ्ना दे शका कुहे का आलु, प्याज, चामल, तरकारी, फलफूल र रो गलागे का रा“गा, कुखुरा, बाख्रा, गाई, भै ंसी, गो रु ने पालतिर पठाउने  गरे कै  छ । जनसंख्या धे रै  भएका मुलुक परे  छिमे की दुबै  । उनीहरुका कंगाल जति ने पाल छिर्दा वित्तिकै  बंगला खडा गरे र बस् छन्, लो टा बो के र पसे काहरु टो यो टा चढे र फर्कन्छन् । ने पाल र ने पालीलाई दुःख दिन्छन् । विकास निर्माणका कामका ठे क्काजति तिनै ले  लिन्छन्, कामचाहि‘ कहिल्यै  पनि समयमा पूरा गर्दै नन् । आफ्ना गुलामलाई सत्तामा पु¥याएर यहँ“का नदी नाला र खानीहरु सबै  हत्याएका छन् । आफूले  गदैर् नन्, अरुलाई पनि गर्न दिदै नन् । दुई ठूला रुखका ओ से पमा हुकेर् को  सानो  विरुवा वा बाघ र ब्वँ“साका बीचमा बसे को  बाख्रो को जस् तो  हालतमा छ ने पाल ।

रसुवागढीतिरको  बाटो  पानी परे र, पहिरो  गएर र साघुरो  भएर रो किएको  छ । को रला नाका सुचारु छै न । तातो पानीको  ठे गान छै न । चिनिया सामान रो किएकै  छन् । जति बन्दरगाह प्रयो ग गर्न पाइने  भए पनि ल्याउनका लागि उही को लकातातिरै  ताक्नुपनेर्  हो  भने  के  फरक पर्छ र ? पहिले  भएकै  र बिग्रे कालाई बनाएर अरु खो ज्दा पो  पत्याउने  काम हो ला नि † तर है न, हामीलाई सपनामै  रमाउने  बानी परे को  छ, विपनामा विपत्ति सहे र । हाम्रो  बानीबाट परिचित छन् दुबै  छिमे कीहरु । पालै पालो  काखा र पाखा पार्छन्, मुसार्छन् । अनि आफ्ना विषालु नंग्रा घुसार्छन्, हाम्रा आ“तै सम्म, थातै सम्म । त्यसै ले  क्षत–विक्षत छन् हाम्रा सबै  संरचनाहरु । उत्तरले  धो का दिए दक्षिण धाएर गुहार माग्ने , दक्षिणले  सताए उत्तर गएर विन्ती बिसाउने हरुकै  बाहुल्यता छ । आफै  गर्नुपर्छ, गरिन्छ, सकिन्छ भन्ने हरु छै नन् । उत्तर र दक्षिणबाट आश मारे काहरुले  पश्चिमको  दलाली गरे का छन् । पश्चिमले  पनि दक्षिणकै  बाटो  भएर, यता आएर हाम्रो  हुर्मत लिएका छन् छन् । बाहिर भन्दा हामीलाई सहयो ग गर्न आएको  भन्छन्, धन्दाचाहधर्म परिवर्तन गराउने दे खि   बालबालिका, महिला, दलित, पिछडिएका र उत्पीडित जाति जनजातिको  सवलीकरण र सशक्तिकरणका नाममा द्वन्द्वका खे ती चलाउछन् । हामीलाई तिनै को  खातिरदारी गर्दागदैर्  फुर्सद छै न । आफै  बन्न भन्दा अकैर् को  दलालीमा दिन बिताउने  राजनीतिक दल भएको  दे श कहिल्यै  सप्रन्न ।